Een momentje rust bij de Veendermolen

Langs de oevers van de Wijde Aa in Roelofarendsveen staat de statige Veendermolen. Deze karakteristieke molen wordt met zorg onderhouden door de molenaar, zodat hij operationeel blijft en zijn historische functie kan behouden.

Bij extreme wateroverlast speelt de molen een cruciale rol als hulpgemaal. Hij helpt de polder droog te houden door water zo’n 4,50 meter omhoog te pompen, waarmee een gebied van 186 hectare wordt beheerd.

Molens in Nederland

Molens zijn onlosmakelijk verbonden met het Nederlandse landschap. Ze zijn niet alleen een belangrijk symbool van het land, maar hebben door de eeuwen heen ook talloze praktische functies vervuld. Nederland kent vier hoofdtypen molens:

1. Poldermolens – Deze molens, zoals de Veendermolen, worden gebruikt voor waterbeheer. Ze malen overtollig water uit een polder en pompen het naar een hoger gelegen kanaal of rivier.
2. Korenmolens – Deze molens maalden graan tot meel, een essentieel proces voor de productie van brood en andere voedingsmiddelen.
3. Industriemolens – Gebruikt voor allerlei ambachtelijke toepassingen, zoals het zagen van hout, het persen van olie, of het maken van verfstoffen.
4. Rosmolens – Aangedreven door paarden en vaak gebruikt voor kleine, lokale productiedoeleinden, zoals het malen van specerijen of het persen van zaden.

In de hoogtijdagen stonden er in Nederland ruim 10.000 molens. Tegenwoordig zijn er nog zo’n 1.200 bewaard gebleven, waarvan een groot deel nog steeds functioneel is dankzij de inzet van vrijwilligers en stichtingen.

Een stukje geschiedenis

De Veenderpolder ontstond op waardevolle veengrond. Dit veen werd tussen 1792 en 1834 afgegraven en verwerkt tot turf, een essentiële brandstof in een tijd waarin hout schaars was en steenkool nog niet beschikbaar.

Na de ontginning bleven grote plassen achter, wat risico’s met zich meebracht. De nabijgelegen Haarlemmermeer – destijds nog niet drooggelegd en berucht als de ‘waterwolf’ – vrat steeds meer land weg. Het droogleggen van deze plassen werd noodzakelijk: vruchtbare landbouwgrond ontstond, belastinginkomsten namen toe en de droogmakerij fungeerde als bescherming tegen overstromingen.

Van oud naar nieuw

Op de plek van de huidige molen stond vanaf 1830 een achthoekige molen met een rieten dak. In 1926 werd deze afgebroken en vervangen door een dieselmotor, maar dit bleek geen duurzame oplossing. In 1934 werd de huidige molen gebouwd door molenmaker Verbij uit Hoogmade. De kap, as en wieken kwamen van een molen uit Langeraar.

Door de jaren heen werd de molen meerdere keren aangepast. De bovenas werd in 1942 vervangen en in 1978 kwam de molen in handen van de Rijnlandse Molenstichting. Een restauratie in 2000 bracht de molen weer in volle glorie terug, waarbij onder andere de vijzel werd verlengd en verdiept.

Een bijzonder detail is de koperen kap, afkomstig van een kerkspits in Hoogmade. Hoewel prachtig om te zien, zorgde deze altijd voor wat lekkage – een knipoog naar de ambachtelijke geschiedenis van de molen.

Bezoek en beleef

De Veendermolen is meer dan een historisch bouwwerk. Het is een plek waar verleden en heden samenkomen, waar je even kunt ontsnappen aan de drukte van alledag. Langs de Wijde Aa geniet je van rust, ruimte en een indrukwekkend staaltje Nederlands watermanagement.

Wil je de molen van dichtbij bekijken? Plan een bezoek en ervaar zelf de mooie sfeer van deze bijzondere omgeving.